مشاهیر تهران قدیم (حاج امین الضرب)
حاج محمدحسين امين الضرب، مسئول ضرب سكه در زمان قاجار و از تاجرهاي معروف بود. وی تنها فرزند حاج محمد حسن امينالضرب اصفهاني مشهور به «كمپاني» در سال 1257 ه.ق در تهران متولد شد.
حاجى محمد حسن اصفهانى، امين دارالضرب، معروف به كمپانى، در دورهى ناصرى و دورهى مظفريه اول تاجر محترم معتبر ايران بود و در ولايات خارجه نفوذ و رسوخى داشت و هميشه طرف رجوع كارهاى دولتى بود،که در سال 1316 ه.ق از دنیا رفت.[1] بعد از وی پسرش، حاج حسین که در تجار دستی داشت «به رياست مجلس انتظام نرخ برگماشتند. او هم نيكو از عهده برآمد.»[2] حاجى محمد حسن در امر تجارت و فلاحت و نظم كارها و كشيدن راهآهن و ترتيب امور سياسى، شخصى ماهر بود. حاجى محمد حسن، در دورهى ناصرى، امين دار الضرب و مسكوكات بود.
سكه هاى امين السلطانى كه بر سكه هاى قديم ايران زهى رجحان داشت، به مباشرت و رياست او به دارالضرب بوده است. از آثار خيريه ى آن مرحوم، چاپ تمام مجلدت «بحارالانوار» است كه مبالغى خطير صرف كرده، تمام مجلدات را چاپ كرده، مجانا به مردم داد. ديگر از آثار خيريهى او ساختن حجرات متعدده است به صحن باغ مقبرهى ابن بابويه، عليه الرحمه است. چهار فرسخ راه آهن در مازندران را تا لب دريا كشيده است، كه حمل مالالتجاره به كشتى ها آسان شود.
حاج محمد حسین امين الضرب نیز بسان پدر از تاجران درجه اول تهران و مسئول ضرب سكه هاي ناصرالدين شاهي داراي نفوذ سياسي فراوان و مصدر امور عامالمنفعه بود. مرحوم غلامحسين خان افضل الملك، در كتاب خود، راجع به حاجى محمد حسين، امين الضرب دوم، مى نويسد: «اين جوان قابل عاقل مثل پيران سالخورده و چكيده تجارت و عصاره مهارت است. در انتظام نرخ و رسانيدن گندم به خبازان، و از خارج ولايات گندم به طهران آوردن، بسى بىاختيار بود و روزها سوار شده از درب دكاكين خبازان مىگذشت كه خبازان تقلبى نكنند و در فروش نان مردم را معطل نسازند.[3]
از کاردانی حاج محمدحسین همین بس که در دوره نوجوانی وی بحران براي خانواده‌اش روي داد و آن زنداني شدن پدرش، حاج محمدحسن امين الضرب بود كه بر اثر يك توطئه به وجود آمده بود. محمدحسين با پرداخت هشتصد هزار تومان پدر را آزاد میكند. حاج محمدحسين امين الضرب در نهضت مشروطه ايران فعالانه وارد شد، كمك هاي مالي او پشتوانه اقتصادي مشروطه خواهان بود. وي در دور اول مجلس شوراي ملي از سوی مردم تهران به نمايندگی انتخاب شد و به سمت نايب رئيس دوم رسيد.[4] حاج محمدحسین بعد از كودتاي 1299ش بازداشت شد اما بعد از مدتي آزاد شد و در دوره هاي هفتم و هشتم و نهم مجلس نيز به نمايندگي برگزيده شد. وی علاوه بر خانه ای که در محله چال میدان داشت، خارج از دروازه طهماسبی و در محله تابع چالمیدان اراضی به امین دارالضرب (حاج محمدحسن امين الضرب)تعلق داشت و چون محمدحسین تنها فرزند خانواده بود به وی رسید. اين باغ به نسبت وسيع، از شرق به اراضي ورثه حاجي سيد حسن و از شمال به خيابان بي نام (رضوي) و از جنوب به خيابان بينام و از غرب به سه قطعه زمين (مالك قطعه شمالی در نقشه نجم الدوله خوانا نيست، قطعه دوم كوزه گر خانه و سوم سراي خانه حاجي ابوالفتح است) متصل بود. در جنوب غربي باغ تكيه حاجي محمدحسن قرار داشت. بعدها حاج حسين امين الضرب قنات صاحب الزماني را در بالاي باغ احداث کرد که در شمال ضرابخانه آغاز میشد. قسمتي از قنات صاحب الزماني وقف بر محله چالميدان بود اين قنات از زير باغ با شهر مجرا داشت و در شهر در باغ حاجي محمدحسن امين الضرب واقع در خيابان با ماشين (ري) آفتابي ميشد. خانه امین الضرب در محله چال میدان غرب گذر حمام فیروزه شمال کوچه نجم الملک قرار داشت.
[1] ـ منصوره اتحادیه و سعدوندیان، افضل التواريخ، ص 369
[2] ـ منصوره اتحادیه و سعدوندیان، افضل التواريخ، ص 369
[3] ـ منصوره اتحادیه و سیروس سعدوندیان، ص 291.
[4] ـ علی اصغر شمیم، ص 447