برشی از کتاب:
یکی از شگفتی‌های تاریخ معاصر ایران پیدایش نوزاد اصلاحات در دامن اقتدارگرایی است. به بیان دیگر، اصلاحات دوره قاجار با اصلاحات حکومت‌های پیشین ایران در یک چیز با هم اشتراک داشت و آن آمیختگی اصلاحات با اقتدارگرایی بود. پس از شکست ایران در جنگ‌های دوره اول ایران و روس، اصلاح‌طلبان اقتدارگرای قاجار بر خلاف دیوانسالاران سنتی که هیچ باوری به اصلاحات نداشتند، خواهان اصلاحات نظامی ـ اداری و سامان بخشیدن به نظام اقتصادی ایران بودند. دیوانسالاران اصلاح‌طلب به منظور تحکیم حکومت قاجار و رفع معضلات اقتصادی کشور که در پی شکست ایران در دو دوره جنگ‌های ایران و روس و ورود ناخواسته ایران به چرخه نظام سرمایه‌داری غرب به وجود آمده بود دست به اصلاحات گسترده‌ای زدند. حرکت اصلاحی عباس میرزا و تلاش‌های اصلاح‌گرایانه قائم اول و دوم با وجود آنکه در رفع برخی از نابسامانی‌های اجتماعی و اقتصادی اثرگذار بود اما در دوره محمدشاه متوقف شد. با سلطنت ناصرالدین شاه و صدارت میرزا تقی خان امیرکبیر بار دیگر جریان اصلاحات از سر گرفته شد و اقدامات گسترده‌ای در ابعاد نظامی، اداری، مالی و فرهنگی انجام گرفت اما فرجام آن قتل امیر و توقف اصلاحات بود. پس از قتل صدراعظم اصلاح‌طلب، علیرغم مخالفت‌ها و کارشکنی‌های دیوانسالاران سنتی نظیر یوسف خان مستوفی‌الممالک و میرزا آقاخان نوری که مخالف با هر گونه تغییر و تحولی در کشور بودند اندیشه و جریان اصلاحات دچار رکود نشد. ناصرالدین شاه در پی سفرهای خود به اروپا ـ که به توصیه و تشویق میرزا حسین خان سپهسالار صورت گرفت و آشنایی با نظام‌های سیاسی غرب، درصدد ایجاد تغییراتی در تشکیلات سیاسی کشور بر آمد. روند اصلاحات در دوره صدارت میرزا حسین خان سپهسالار تسریع یافت لیکن به فاصله کوتاهی متوقف شد به گونه‌ای که در سال پایانی ناصرالدین شاه دیگر خبری از اصلاحات نبود. توقف اصلاحات و سپس ترور ناصرالدین شاه (۱۳۱۳ق) گویای این حقیقت بود که معضلات عمیق ساختاری با این اصلاحات پا در هوا مرتفع نخواهد شد. اصلاحات در اواخر دوره مظفرالدین شاه در قالب مشروطه‌خواهی ایرانیان مطرح شد …