نهاد شیخ‌الاسلام در دولت عثمانی

برشی از کتاب:
شیخ‌الاسلام یا مفتی اعظم به عنوان بالاترین شخصیت مذهبی در کنار صدراعظم که بالاترین جایگاه دنیوی را داشت به شمار می‌رفت و سومین مقام برتر در حاکمیّت عثمانی بوده و به سبب اهمیّت جایگاهش تأثیر زیادی در تحولات حکومتی داشت. در مسائل حقوقی و دینی، حرف آخر را شیخ‌الاسلام می‌زد و نیز در مسائل روزمره مانند اعلان اخبار جنگ و تأیید برنامه‌های اصلاحی و تغییرات حکومتی، به فتوای شیخ‌الاسلام نیاز بود. از جمله کارهایی که شیخ‌الاسلام انجام می‌داد این بود که از طریق فتوا دادن مشخص کند، آیا قیامی که علیه دولت صورت گرفته، شرعی است یا غیر شرعی؟ و اگر مطالبات و خواسته‌های آنها قانونی و یا غیرقانونی باشد، چگونه با آنها برخورد کرد؟
در تاریخ عثمانی نهاد دین شاید مهم‌ترین وظیفه و رسالتی که بر عهده داشت، تبیین گفتمان مشروعیت‌بخشی و حقانیّت‌سازی دولت عثمانی بود، چه در دروه مرزهای سیاسی‌اش و چه بیرون آنها؛ بنابراین لازم بود نهاد شیخ‌الاسلام از مقام و موقعیّت برتری در هیئت حاکمه برخوردار باشد.
بخش نخست: نگاهی گذرا به سامان‌دهی امور معنوی، قضایی و تربیتی در دولت عثمانی (قاضیان، ملاها، مفتی‌ها، خادمان مساجد، واعظان و شیوخ، نقیب‌الاشراف و …)
بخش دوم: پیدایش نهاد شیخ‌الاسلام و جایگاه آن در میان علما (لقب شیخ‌الاسلام، تأسیس نهاد شیخ‌الاسلام، مراسم انتخاب، پایان مدت خدمت شیخ‌الاسلام، مراسم تدفین، حقوق شیخ‌الاسلام، لباس شیخ‌الاسلام و القاب رسمی و …)
بخش سوم: وظایف شیخ‌الاسلام
بخش چهارم: موقعیّت سیاسی شیخ‌الاسلام (جایگاه شیخ‌الاسلام در ساختار حکومت، شیخ‌الاسلام در مجلس مشورتی، اعلان جنگ، شیخ‌الاسلام در لشکرکشی‌ها، نقش شیخ‌الاسلام در اصلاحات حکومتی و منازعات سیاسی داخلی، اختلاف‌نظرهای فقهی و …)