مشاهیر تهران قدیم (اقبال السلطنه)
آقارضا فرزند آقا اسماعیل جدیدالاسلام و نوه ملابابا کلیم اصفهانی به سال 1259 ق متولد شد. شهر محل تولد آقارضا نامعلوم بود و در مآخذ موجود، به آن اشارهای نشده است. ملابابا کلیم از یهودیان ساکن اصفهان بود. پدر آقارضا پس از قبول اسلام لقب جدیدالاسلام گرفت. این خاندان از زمان پدر آقارضا با دودمان قاجار ارتباط نزدیک داشتند. آقا اسماعیل جدیدالاسلام در کودکی پیشخدمت فتحعلی شاه و سپس پیشخدمتباشی محمدشاه قاجار و بعداً ناصرالدینشاه میشود. آقارضا از کودکی با محیط دربار ناصری آشنا و جزو غلامبچههای درباری بود و بعدها پیشخدمت مخصوص ناصرالدینشاه شد. بیشتر اطلاعات در خصوص آقارضا مرهون اعتمادالسلطنه در کتابهای المآثر و الآثار، مرآتالبلدان ناصری و روزنامه خاطرات وی است که بعدها، محققین دیگر از آنها اقتباس کردند. آقارضا پس از سال 1275ق حسب امر و علاقه ناصرالدینشاه، زیر نظر فرانسیس کارلهیان عکاس فرانسوی که به تهران آمده بود، به آموختن فنون عکاسی پرداخت و چون در این فن مهارت یافت، طی فرمان ناصرالدینشاه در 1280 ق ملقب به «عکاسباشی» شد.[1] ترتیب القاب و سمتهای بعدی وی به شرح زیر است:
کسب مهارت در «صنعت عکاسی» ملقب به «عکاسباشی» در سال 1280 ق
کسب لقب «آجودان مخصوص و خزانهداری صرف جیب مبارک» در سال 1290ق
واگذاری «اداره کل توپهای ممالک محروسه» به وی در سال 1299 ق عهدهدار «وزارت قورخانه» دولت در سال 1301 ق
عهدهدار «اداره باروطکوبی»، «شورهپزی» و «گوگرد سازی» کل ممالک محروسه در سال 1302 ق [2]
بر طبق نقشه عبدالغفار کوچه اقبالالسلطنه در محله چالمیدان، شمال غرب امامزاده یحیی واقع است. امروزه این خیابان در ناحیه 2 منطقه 12 شهرداری تهران با نام شهید مرادی شناخته میشود.[3]
[1]. روزنامه دولت علیه ایران، نمره 552، طهران، چاپ سنگی، ذیل وقایع سال 1280 قمری، پنجشنبه 12 رجبالمرجب. قاسمی، سید فرید، سرگذشت مطبوعات ایران، روزگار محمدشاه و ناصرالدینشاه چاپ اول، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، جلد دوم، ، ص1928
[2]. روزنامه شرف و شرافت، نمره 23، ذیقعده سال 1302 ھ.ق ، ص 4 ـ 3. قاسمی، جلد 1، ص 157.
[3]. نقشه عبدالغفار. نقشه منطقه 12 تهران. شیرازیان، رضا، راهنمای نقشههای تاریخی تهران، تهران، دستان، 1391، ص 68.