جنگ و خشونت در جوامع پیش از تاریخ

جنگ و خشونت همراه همیشگی جوامع انسانی بوده است. با مراجعه به مدارک تاریخی و منابع اسطوره­شناختی روشن می­گردد که جنگ و خشونت (و البته بیشتر خشونت، چرا که جنگ­های سازمان­یافته بسیار دیرتر پدیدار گردید) از نخستین روزهای پدیدار شدن انسان، بخش مهمی از تاریخ روایی و مکتوب را به خود اختصاص داده است. نبرد اسطوره­ای انگره مینو (تاریکی) و سپنتا مینو (روشنی) در مزدیسنای آئین زرتشت و اسطوره آفرینش در کتب مقدس ادیان ابراهیمی و کشته­شدن هابیل، از زمره مثال­هایی بر این مدعی است. تقریبا هیچ اثر سینمایی را نمی‌­توان یافت که درش نشانی از کشمکش نباشد، خواه درونی میان خود فرد، خواه میان فرد و با فردی دیگر و خواه میان افراد در جامعه. بزرگترین تراژدی‌های تاریخ همگی حول محور جنگ و خشونت نگاشته شده است.

در یک نگاه به­نظر می­رسد که گویی انسان با تمایلی ذاتی برای خشونت ورزیدن به دنیا آمده است. اگر چنین است ریشه‌­ی این خشونت ذاتی را چگونه می­‌توان در اجداد انسان­‌ریخت­‌ها ردیابی و مشاهده نمود؟ آیا می­‌توان خشونتِ کوچک مقیاس را صفتی ذاتی و محصول تطور زیستی چند صد هزار ساله اجداد انسان و جنگ را شکل سازمان­دهی شده­ی آن و تلفیقی از آموزه‌­های فرهنگی، پیچیدگی­‌های اجتماعی و تطور زیستی دانست؟ و سهم هرکدام تا چه اندازه است؟